Faza przygotowawcza obejmuje szereg działań, których celem jest doprowadzenie do rozpoczęcia fazy realizacji projektu.

Faza przygotowawcza projektu Budowy Portu Zewnętrznego w Porcie Gdynia, rozpoczęła się od opracowania wstępnej wielobranżowej i wielowariantowej koncepcji jego realizacji. Wnioski z prac nad koncepcją wielobranżową posłużyły do opracowania koncepcji realizacyjnej, stanowiącej szczegółowy opis techniczno-organizacyjny planowanego Portu Zewnętrznego. W wyniku konsultacji z różnymi instytucjami koncepcja była kilkukrotnie korygowana. Jej ostateczny zakres minimalizuje, a w niektórych przypadkach całkowicie likwiduje potencjalny negatywny wpływ projektu na elementy jego otoczenia.

Finalna koncepcja pozwala na spełnienie najważniejszych założeń w zakresie funkcjonalności przyszłego Portu Zewnętrznego. Nowy pirs portowy zajmie powierzchnię około 150 hektarów, a długość użytkowych nabrzeży wyniesie około 3330 metrów – w tym 1660 metrów głównego nabrzeża terminalu kontenerowego. Ruch drogowy zostanie obsłużony terminalem samochodowym z systemem bram wjazdowych i wyjazdowych. Wydajną obsługę statków kontenerowych mają zapewnić suwnice STS (ship-to-shore) Super-post-Panamax, które sprawdzają się podczas obsługi największych kontenerowców. Przewidziano wykorzystanie 15 tego typu suwnic do czasu, kiedy terminal będzie zbliżał się do osiągnięcia zakładanej przepustowości.

Ponadto projekt obejmuje swoim zakresem realizację prac pogłębiarskich na terenie przyszłych akwenów portowych oraz torów podejściowych do Portu Gdynia. Prace pogłębiarskie będą prowadzone w taki sposób, aby uzyskać optymalizację procesu – urobek z pogłębionych akwenów zostanie wykorzystany do wzniesienia sztucznego pirsu portowego. Pozwoli to znacznie zminimalizować oddziaływania środowiskowe inwestycji w czasie jej realizacji.

Realizacja komplementarnych projektów, koniecznych dla funkcjonowania Portu Zewnętrznego takich jak budowa nowych falochronów Portu Gdynia, rozbudowa dostępu kolejowego oraz drogowego, jest możliwa dzięki współpracy ZMPG S.A. z Urzędem Morskim w Gdyni, GDDKiA, PKP PLK oraz organami władzy szczebla centralnego, regionalnego oraz lokalnego.

Prace badawcze, projektowe i pozyskanie decyzji administracyjnych

Rozmiar i zakres projektu implikują konieczność przeprowadzenia zakrojonych na szeroką skalę badań środowiskowych oraz technicznych. Zarząd Morskiego Portu Gdynia w latach 2018 – 2020 wykonał szereg analiz potencjalnych oddziaływań inwestycji na środowisko naturalne. Więcej szczegółów na ten temat znajduje się w zakładce OCHRONA ŚRODOWISKA.

Finalnym efektem analiz jest Raport o Oddziaływaniu Inwestycji na Środowisko. Raport stanowił podstawę wnioskowania przez ZMPG o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Organem wydającym decyzję jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Decyzja środowiskowa stała się prawomocna w listopadzie 2021 roku.

Decyzja środowiskowa jest jedną z podstaw ubiegania się o kolejne zgody, takie jak: pozwolenie wodno-prawne, decyzja lokalizacyjna i pozwolenie na budowę.

Faza realizacji projektu PPP jest zadaniem wybranego partnera prywatnego i obejmuje dwie części.
Pierwszą z nich jest opracowanie projektu budowlanego oraz pozyskanie stosownych decyzji administracyjnych – w tym pozwolenia na budowę. Projekt budowlany w przypadku projektu "Budowy Portu Zewnętrznego w Porcie Gdynia" będzie realizowany w oparciu o koncepcję realizacyjną i ustalenia z negocjacji w ramach Dialogu Konkurencyjnego, a także decyzję środowiskową i lokalizacyjną oraz inne właściwe przepisy. Całość dokumentacji projektowej będzie przygotowywał Partner Prywatny. Pozwolenie na budowę jest finalnym produktem tej części Projektu.

Uzyskanie pozwolenia na budowę stanowi zakończenie pierwszej części fazy realizacyjnej projektu, po której następuje druga, właściwa faza realizacji.

Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)

W listopadzie 2019 roku Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (wówczas Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju) podpisały umowy o świadczeniu doradztwa transakcyjnego dla projektu, z wybranym w drodze przetargu konsorcjum doradczym.
W ramach przygotowania inwestycji wykonano ocenę efektywności analizy dla określenia najbardziej efektywnej i korzystnej formuły realizacji projektu. Doradztwo transakcyjne obejmuje aspekty techniczne, ekonomiczno-finansowe oraz prawne projektu. W skład konsorcjum doradczego wchodzą:

• Ernst&Young sp. z o.o., Corporate Finance s.k.,
• Domański Zakrzewski Palinka s.k.
• Databout sp. z o.o.

Więcej informacji na temat Partnerstwa Publiczno-Prywatnego znajduje się w zakładce PPP.

Główna część fazy realizacji obejmuje budowę oraz wyposażenie Portu Zewnętrznego. W ramach inwestycji przewiduje się realizację następujących prac:

• czerpalnych - pogłębienie nowych basenów portowych i toru podejściowego do Portu Zewnętrznego,
• refulacyjnych – zdeponowanie wydobytego urobku w miejscu budowy pirsu,
• wyburzanie odcinka istniejącego falochronu południowego Portu Gdynia,
• budowa pirsu Portu Zewnętrznego – usypanie sztucznego półwyspu,
• budowa nabrzeży użytkowych oraz obudów pirsu – w tym poszerzenie istniejącego Nabrzeża Śląskiego na Molo Węglowym Portu Gdynia,
• budowa rozpraszaczy falowania,
• budowa placów składowych, nawierzchni i obiektów kubaturowych na pirsie,
• budowa infrastruktury i wyposażenie terminalu kontenerowego,
• budowa i wyposażenie intermodalnego terminalu kolejowego wraz z przyłączeniem do istniejącej i rozbudowywanej obecnie sieci torów kolejowych PKP PLK,
• budowa i wyposażenie terminalu samochodowego wraz z przyłączeniem do projektowanej sieci dróg kołowych,
• wyposażenie Portu Zewnętrznego we wszystkie niezbędne instalacje, sieci elektryczne, teletechniczne, wodno-kanalizacyjne,
• budowa ogrodzeń, instalacja oświetlenia.

Opis robót przewidzianych w ramach inwestycji

Na poniższej grafice przedstawiono poglądowy plan przyszłego Portu Zewnętrznego wraz z zaznaczeniem podstawowych funkcji, rozmieszczeniem torów wodnych i budowli hydrotechnicznych (również stanowiących zakres projektu komplementarnego związanego z budową falochronów). Roboty czerpalne, które zostaną zrealizowane w ramach Projektu, obejmą obszar o powierzchni około 5,3 km², natomiast ich przewidywana kubatura wyniesie około 21,5 mln m³.

Rys. 1. Zakres inwestycji Budowy Portu Zewnętrznego w Porcie Gdynia od strony wodnej

W związku z koniecznością dostosowania harmonogramu realizacji inwestycji do uwarunkowań rynkowych, przewiduje się fazowanie prac budowlanych – pozwoli to na uzyskanie możliwie najlepszych wskaźników finansowych projektu. Będzie to oznaczać, że początkowo zostanie zrealizowana budowa jedynie początkowego odcinka pirsu portowego. Dalsza część pirsu będzie dobudowywana zgodnie z prognozami zapotrzebowania na wzrost zdolności przeładunkowej terminalu.

Faza eksploatacji zostanie zapoczątkowana po zakończonej budowie Portu Zewnętrznego oraz zrealizowanych procedurach zdawczo-odbiorczych.

Podmiotem odpowiedzialnym za eksploatację terminalu będzie Partner Prywatny. Podstawą współpracy ZMPG S.A. oraz Partnera Prywatnego będzie wieloletnia umowa o PPP.

Z uwagi na plany rozwojowe Portu Gdynia, związane z rozbudową portu w kierunku Zatoki Puckiej, niezbędna będzie budowa nowych falochronów, które nie tylko umożliwią funkcjonowanie nowych terminali portowych, ale również przyczynią się do podniesienia bezpieczeństwa żeglugi jednostek zawijających do istniejących terminali. Ważnym aspektem rozbudowy morskiej infrastruktury dostępowej jest zapewnienie niezakłóconego operowania służb Marynarki Wojennej, której baza znajduje się w północno-wschodnim rejonie Portu Gdynia.

Budowa falochronów nie jest objęta projektem PPP i będzie realizowana przez podmiot publiczny w oparciu o tradycyjne zamówienie publiczne.

Obecnie połączenie wschodnich terminali w Porcie Gdynia z siecią dróg krajowych odbywa się poprzez ulicę Polską, Janka Wiśniewskiego oraz Estakadę Kwiatkowskiego. Ze względu na postępujące wyczerpanie zdolności przepustowej układu drogowego podjęto decyzję o realizacji kluczowej w skali miasta i regionu inwestycji, jaką jest Droga Czerwona.

Droga Czerwona to kluczowy fragment ostatniej mili, który poprzez układ bezkolizyjnych węzłów i odcinków jezdni pomiędzy nimi, połączy Port Gdynia z drogą ekspresową S6 (a docelowo S7 oraz autostradą A1).

Planowana Droga Czerwona od strony wschodniej będzie zaczynać się w rejonie dawnej Stoczni Nauta, w pobliżu północno-zachodniego narożnika Basenu II Portu Gdynia. Stamtąd prowadzona będzie rozbudowanym, a częściowo całkowicie nowym układem drogowym obejmującym:

• rozbudowaną ulicę Polską (Nową Polską),
• przebudowany bezkolizyjny Węzeł Ofiar Grudnia ’70,
• rozbudowaną ulicę Janka Wiśniewskiego,
• rozbudowany bezkolizyjny węzeł Janka Wiśniewskiego – Estakada Kwiatkowskiego,
• nowy odcinek prowadzący od Estakady Kwiatkowskiego do bezkolizyjnego węzła Morska – Obwodnica Trójmiasta, poprzez bezkolizyjny węzeł Dolina Logistyczna.

Parametry Drogi Czerwonej będą zgodne z wytycznymi dla sieci bazowej Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Koncepcja Drogi Czerwonej została uzgodniona z Gminą Miasta Gdyni w dniu 26 listopada 2020 roku. Za zrealizowanie odcinka pomiędzy Portem Zewnętrznym a Rondem Karlskrona odpowiadać będzie ZMPG, natomiast za pozostałe odcinki GDDKiA. Aktualnie trwają prace nad STEŚ, czyli Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowe dla Drogi Czerwonej. Umowa pomiędzy GDDKiA a Wykonawcą Mosty Katowice została podpisała w październiku 2022 roku. Wykonawca ma 18 miesięcy na przygotowanie dokumentacji, która będzie podstawą do złożenia wniosku o decyzję środowiskową.

Rys. 2. Przebieg planowanej Drogi Czerwonej

Połączenie kolejowe Terminali Portu Zewnętrznego będzie zrealizowane wzdłuż Nabrzeża Śląskiego Portu Gdynia za pomocą dwóch torów dojazdowych w kierunku przejazdu z ul. Chrzanowskiego. Dalsze skomunikowanie z infrastrukturą PKP PLK jest realizowane w ramach odrębnego zadania inwestycyjnego „Poprawa dostępu kolejowego do portu morskiego w Gdyni” prowadzonego przez PKP PLK. Prace w ramach tego projektu umożliwią efektywną komunikację terminali portowych z siecią kolejową.